Fethiye-Kalkan arasındaki Xanthos Vadisi’nin güneybatı ucunda bulunan Patara Antik Kenti’nin sürprizleri bitecek gibi değil…
Patara Antik Kenti’ndeki yerleşimlerin İlk Tunç Çağı’na (5.000 yıl öncesine) kadar uzandığını pek bilenimiz yoktur. Geç Tunç Çağı’nda (3.300 yıl öncesinde) Hitit kralının Lukla Seferi’ni anlatan Yolburt Yazıtı’nda adaklar adanan kutsal bir dağ olarak anılır. Bu topraklardan MÖ 334-333 yıllarında Büyük İskender de geçmiş ve Likya toprakları MÖ 3. yüzyıl boyunca Ptolemaiosların hakimiyetinde kalmıştır. MÖ 168-167 yıllarında kurulan Likya Birliği’nin ve MS 43 yılından sonra da Roma’nın Likya Eyaleti’nin başkenti olarak karşımıza çıkar.
Ünlü Homeros destanında ‘Likya Soylu’ olarak tanımlanan Apollon, tanrıların tanrısı Zeus ile Leto’nun oğlu, Artemis’in de ikiz kardeşidir. Mitolojide müziğin, sanatların, güneşin, ateşin ve şiirin tanrısı olarak geçer. Aynı zamanda kahinlik yapmakta ve bu yeteneğini diğer insanlara da transfer edebilmektedir. Anadolu tanrısı Apollon’un ünlü kehanetlerinden beridir Patara Antik Kenti de dinler tarihinin önemli bölgelerinden biridir.
Yüzyıllar boyunca önemini yitirmemiş ve zaman içinde Doğu Roma İmparatorluğu’nun çok önemli piskopos kentlerinden birine dönüşmüştür. Tüm dünyada Noel Baba olarak bilinen Aziz Nikolaos da Patara Antik Kenti’nde doğup büyümüş Anadolu insanıdır. Hristiyanlık inancına göre, kilise hiyerarşisi içerisinde yükselmiş ve piskoposluk mertebesine ulaştıktan sonra Demre’ye piskopos olarak gönderilmiştir.
Patara Antik Kenti’nin bilinmeyen yüzüyle, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Akdeniz Üniversitesi desteğiyle 1988 yılında Prof. Dr. Fahri Işık tarafından başlatılan ve 1999’dan itibaren Prof. Dr. Havva İşkan Işık başkanlığında devam eden kazılar sayesinde tanışıyoruz. Patara ülkenin en önde gelen ve en fazla yayın yapılan kazı alanlarından. Kazı Başkanı Prof. Dr. Havva İşkan Işık uluslararası tanınırlığının son derece yüksek ve pozitif olduğunu gururla vurguluyor. Otuz yılı geride bırakan kazı ekibinin çabalarıyla, başka hiçbir kültür coğrafyasında benzeri olmayan nekropoller, Likyalılara özgü semerdam kapaklı lahitler, ahşap cephe mimarisinin baskın izlerini taşıyan kaya mezarları ve Anadolu’da sadece Likya’da görülen ‘dikme’ mezarları Patara’da gün yüzüne çıkmaya devam edecek.
Dahası da var…
Bu antik kentin toprakları, Sultan 2. Abdülhamit’in tahta çıkışının 30. yıldönümünde çok fazla bilinmeyen bir teknolojik hamleye ev sahipliği yapmıştır. İlk telsiz telgrafın gönderilişi, 1896 yılında İtalyan bilim insanı Guglielmo Marconi tarafından gerçekleşir. Bu iletişim sistemi Avrupa’da yakın mesafelerde kullanılmaya başlanmıştır. Sultan 2. Abdülhamit ise 31 Ağustos 1906’da, Anadolu’nun güneybatı ucundaki Patara ile Kuzey Afrika’daki son Osmanlı toprağı Trablusgarp (Derne) arasında Avrupa’nın en uzak mesafeli telsiz telgraf hattını kurmayı başarır.
Bu tarihsel ve arkeolojik ayrıntıları literatüre kazandırmak istediklerini söyleyen Prof. Dr. Havva İşkan Işık, Patara Meclis Binası’nda düzenlenen etkinlik sırasında, bölgede bulunan Osmanlı Devleti’nin ilk telsiz telgraf istasyonunun önemini anlatmak ve kamuoyunun dikkatini çekmek üzere 113 yıl sonra “1. Patara Telsiz Telgraf Buluşması” etkinliğine ev sahipliği yaptıklarını söyledi.
Prof. Dr. Havva İşkan Işık, “Sultan 2’nci Abdülhamid tarafından yaptırılan ve dünyanın gelmiş geçmiş en büyük imparatorluklarından biri olan Osmanlı Devleti’nin bu ilk telsiz telgraf istasyonu. Ayağa kaldırılması için büyük mücadele verdiğim Patara’nın diğer dünya mirası deniz feneri kadar önemlidir. İstasyonda bu sene ana kumanda ve lojman yapısının kazı çalışmaları tamamlandı. Çalışmaların bir süre daha devam etmesi gerekiyor. Nihai arzumuz istasyonun yapıldığı şekliyle restore edilerek bir bölümünde yine aktif iletişim hizmetlerinin de yapılacağı bir müze haline dönüştürülmesidir. Böylece geçmişimizi unutmama olanağımız doğacaktır,” diyerek geleceğe yönelik hedeflerini de dile getirdi.
Antalya Valisi Münir Karaloğlu, Kaş Belediye Başkanı Mutlu Ulutaş, AK Parti Antalya Milletvekili Atay Uslu, Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Ünal, Türkiye Radyo Amatörleri Cemiyeti (TRAC) Genel Başkanı Aziz Şasa da Patara Meclis Binası’ndaki etkinliğe konuşmalarıyla renk kattı.